101 Alınan Çekler Hesabı İşleyişi
101 Alınan Çekler Hesabı İşleyişi
Alınan çekler hesabı işletmeye verilen çeklerin izlendiği hesaptır. Alt hesaplara bölümlenerek yabancı para çekleri de izlenebilmektedir. Ayrıca müşteriden aldığımız, kullanmadığımız, cirolamadığımız, tahsile vermediğimiz çekler için “Portföydeki çekler” veya “Kasadaki çekler” diye alt hesaplar açılabilmektedir.
Alt Hesaplara Bölümlenmesi
100.01 Portföydeki Çekleri
100.01.001 Portföydeki TL Çekleri
100.01.002 Portföydeki USD Çekleri
100.01.003 Portföydeki EURO çekleri
100.01.004 Karşılıksız TL Çekleri
————-/————————-
100.10 Tahsile verilen TL Çekleri
100.20 Tahsile verilen USD çekleri
100.30 Tahsile verilen EURO çekleri
————————/—————————-
100.10.001. A Bankası Tahsile verilen TL Çekleri
100.10.002 B Bankası Tahsile Verilen TL çekleri
—————-/————————————–
Bu şekilde bölümlenmeler çoğaltılabilir.
İşleyişi
Alınan çeklerin yazılı değerleri bankadan tahsil edilir veya ciro edilerek alacak olarak kayıt edilmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan çekler eğer yabancı para üzerinden alındıysa alındığı tarihteki döviz kuruna göre TL olarak borç kayıt edilir. Çek tahsil edildiğinde ise, o günkü kur ile değerlenerek fark 646 Kambiyo Karları veya 656 Kambiyo Zararları hesabına atılmaktadır.
Aynı zamanda dönem sonu envanterlerinde çekin kasada, bankada olması yine dönem sonu kuru ile değerlemek gerekir. Çıkan farklar 646 Kambiyo Karları veya 656 Kambiyo Zararları hesabına atılmaktadır. Yazımızın alt kısımlarında örneklerle anlatacağız.
Örnek 1: İşletme alısından çek almıştır. Muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
————————–/————————
101 Alınan Çekler 10.000,00.-TL
120 Alıcılar
120.01 XXX A.Ş. firması 10.000,00.TL
———————-/——————————
Çekin Tahsil Edilmesi durumunda Muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
——————-/———————————
100 Kasa 10.000,00.-TL
101 Alınan Çekler Hesabı 10.000,00.-TL
——————-/———————————
Çekin Satıcıya ciro edilmesi halinde kayıt şu şekildedir;
———————-/——————————
320 Satıcılar 10.000,00.-TL
101 Alınan Çekler 10.000,00.-TL
———————/——————————–
Çekin Bankaya Tahsile Verilmesi halinde ise kayıt şu şekilde olacaktır.
———————–/—————————
101.01 TAHSİLDEKİ ÇEKLER
101.01 A Bankası Tahsildeki çekler 10.000,00.-TL
101.00 Portföydeki Çekler 10.000,00.-TL
————————/—————————
Bankadaki Çekin Tahsil Olması Durumlarında ise
———————-/——————————
102 BANKALAR
102.01 A Bankası Mevduat Hesabı 10.000,00.-TL
101 ALINAN ÇEKLER
101.01 A Bankası Tahsildeki Çekler 10.000,00.-TL
———————–/——————————–
Yabancı para üzerinden düzenlenen çekler VUK 280. Maddesine göre dönem sonlarında Maliye bakanlığının açıkladığı döviz kuru veya TCMB alış kuru üzerinden değerlenir.
Örnek verilecek olursak;
Alıcılardan 10.000.-USD çek aldık. Çeki aldığımız gün kuru 3,5 TL 10.000X3.5= 35.000.-TL olarak kayıt ettik.
Dönem sonu kur 3,75 TL olduğunda ise elimizdeki 10.000 USD lik çek 37.500 TL oldu. Muhasebe kaydı şu şekilde olacaktır.
————–/—————————
101 ALINAN ÇEKLER
101.01 Portföydeki Çekler 2.500,00.-TL
646 Kambiyo Karları Hesabı 2.500,00.-TL
——————-/————————
Çünkü elimizdeki çek 37.5000 TL olmuştur. Fakat envantere kayıt edildiğinde ise 35.000 TL lik bir değeri vardı. Çek 2500 TL değer kazandığı için kar elde etmiş olduk. Bu yüzden ilgili hesabı kullandık. Eğer Çekin değeri düşseydi 656 KAMBİYO ZARARLARI hesabına borç 101 ALINAN çekler hesabına alacak kayıt edecektir. Örnek gösterelim.
——————–/—————————-
656 Kambiyo Zararları 2.500,00.-TL
101 ALINAN ÇEKLER
101.02 Portföydeki USD çekleri 2.500,00.-TL
———————/—————————-
Aynı işlem bankaya tahsile verilmiş, henüz tahsil olmamış çeklere de yapılmaktadır.
Çok Önemli Not: İleri vadeli çeklerin hazır değer niteliği taşımaması durumda çek tutarları “121 ALACAK SENETLERİ” hesabına aktarılır. Niteliğine uygun bilanço kaleminde yer alması sağlanmaktadır.